Zaległe badania lekarskie pracowników do 28 grudnia 2023 r. 

28 grudnia 2023 roku upływa termin wykonania przez pracowników zaległych badań lekarskich. Brak aktualnych orzeczeń lekarskich pracowników dla pracodawców oznaczać może karę grzywny w wysokości od 1 000 do nawet 30 000 PLN. 

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego – ważny termin mija wkrótce 

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego 1 lipca 2023 r. oznacza, że ustawodawca dał pracodawcom 180 dni na wykonanie przez ich pracowników zaległych badań lekarskich, które nie zostały zlecone z uwagi na trwającą wówczas pandemię COVID-19.  

Przypomnijmy, że okresowe i kontrolne badania lekarskie oraz wszelkie orzeczenia wydane w czasie epidemii przez lekarza innego niż lekarz medycyny pracy, które nie utraciły swej aktualności w czasie epidemii na mocy tzw. specustawy, pozostają w mocy wyłącznie do 28 grudnia 2023 r., czyli dokładnie przez 180 dni od daty odwołania stanu zagrożenia epidemicznego (1 lipca). 

Pracodawca ma więc coraz mniej czasu, aby skierować pracowników, których orzeczenia się przeterminowały, na wymagane badania profilaktyczne – maksymalnie do 28 grudnia br. 

Jeśli pracodawca nie dotrzyma w/w terminu, powinien liczyć się z karą grzywny. Kara ta wynieść może od 1 000 do nawet 30 000 PLN. 

Czytaj także: Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego. Jak przeprowadzać szkolenia BHP?  

Badania medycyny pracy pracowników – najważniejsze informacje 

Badania medycyny pracy obejmują 3 rodzaje badań: 

• badania wstępne 
• badania okresowe  
• badania kontrolne 

Badania wstępne wykonywane są zanim osoba zatrudniana przystąpi do pracy, a w ich efekcie przyszły pracownik i pracodawca otrzymują orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku określonym w skierowaniu wystawionym przez pracodawcę. 

Zgodnie z art. 229 § 4 Kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego. 

Badania okresowe są to badania lekarskie medycyny pracy wykonywane w trakcie zatrudnienia. W ich przypadku osobą kierująca pracownika na badania jest pracodawca (tak samo jak przy badaniach wstępnych), jednak częstotliwość tych badań wynika z treści orzeczenia wydanego przez lekarza medycyny pracy i zależy od rodzaju pracy wykonywanej na danym stanowisku oraz stanu zdrowia pracownika. 

Badania kontrolne są to natomiast badania zlecane, jeśli pracownik przebywał na zwolnieniu chorobowym dłużej niż 30 dni. Mają one za zadanie określić, czy pracownik jest zdolny po dłuższym zwolnieniu lekarskim realizować obowiązki zawodowe na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy. Skierowanie na badania kontrolne wydaje pracodawca. Odmowa wykonania badań kontrolnych przez pracownika może stanowić postawę rozwiązania stosunku pracy, a dodatkowo, jeśli pracownik nie wykona tego badania i nie otrzyma kolejnego L4, może też zostać ukarany karą w postaci upomnienia, nagany lub nawet kary pieniężnej. 

Badania kontrolne, wstępne oraz okresowe przeprowadza się na koszt pracodawcy. Badania okresowe i kontrolne powinny być wykonywane w trakcie godzin pracy, za co pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Ponadto, jeśli w celu ich wykonania pracownik zmuszony jest udać się na badania do innej miejscowości, pracodawca powinien pokryć także koszty dojazdu. 

Ponadto, przy okazji omawiania badań medycyny pracy, należy jeszcze wspomnieć szczególny rodzaj badań okresowych jakim są badania końcowe dla pracowników, których stosunek pracy został rozwiązany. Na badania końcowe kierowani są pracownicy narażeni na działanie czynników rakotwórczych i zwłókniających po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi czynnikami. Badania końcowe to jedyne badania profilaktyczne, które przeprowadzane są na wniosek pracownika. Badania końcowe wykonywane są na koszt pracodawcy. 

Badania medycyny pracy – odpowiedzialność pracodawcy 

Pracodawca, który dopuści pracownika do pracy bez aktualnych badań medycyny pracy narusza przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy i może podlegać karze grzywny (art. 283 §1 k.p.) w wysokości od 1 000 zł do 30 000 PLN.  

Ponadto, jeśli dojdzie do wypadku przy pracy i okaże się, że pracownik, który uległ wypadkowi nie miał aktualnego zaświadczenia o dopuszczeniu do pracy, fakt ten może zostać uznany za przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy (wyrok SN z 17 listopada 2000 r., II UKN 49/00, wyrok SN z 7 lutego 2006 r., I UK 192/05). 

Czytaj także: PIP – rośnie liczba naruszeń praw pracowniczych i kar nakładanych na pracodawców  

Prawo pracy – sprawdź, jak możemy pomóc!