Zatrudnianie pracowników młodocianych – ważne zmiany od września 2023

Na mocy dwóch Rozporządzeń Rady Ministrów z 19 czerwca i 6 lipca 2023 r., we wrześniu w życie wchodzą ważne zmiany w zakresie zatrudniania pracowników młodocianych. Nowe regulacje wymagają podjęcia stosownych działań ze strony pracodawców zatrudniających lub planujących zatrudnić pracownika, który nie ukończył 18-stego roku życia.  

Wyższe wynagrodzenia dla młodocianych od 1 września 2023 r. 

Rozporządzenie Rady Ministrów z 6 lipca 2023 r. zmieniło rozporządzenie w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania, w związku z czym wynagrodzenia pracowników młodocianych od 1 września wzrosły o 3%.  

Rozporządzenie wprowadziło następujące zmiany: 

• stosunek procentowy wynagrodzenia wynosi: 
• nie mniej niż 8% – w pierwszym roku nauki lub klasie I branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole; 
• nie mniej niż 9% – w drugim roku nauki lub klasie II branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole; 

• nie mniej niż 10% – w trzecim roku nauki lub klasie III branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole 
• natomiast młodocianym odbywającym przyuczenie do wykonywania określonej pracy przysługuje nie mniej niż 7% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale. 

Jakie stawki obowiązywały wcześniej – dowiedz się z artykułu Nowe stawki wynagrodzeń dla pracowników młodocianych od 1 września 2021 

Przypomnijmy, iż wynagrodzenia pracowników młodocianych ustala się w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale. Obecnie zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 11 maja 2023 r., przeciętne wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2023 r. wyniosło 7124,26 PLN. 

Od 30 września nowy wykaz prac wzbronionych młodocianym  

30 września 2023 r. w życie wchodzi rozporządzenie Rady Ministrów z 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.  

Zgodnie z nowymi przepisami, zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat przy niektórych rodzajach prac wzbronionych (patrz rozporządzenie, załącznik 2) jest dopuszczalne, jeśli jest to niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego. Nie może mieć to jednak charakteru pracy stałej, lecz ma ograniczać się do zaznajamiania młodocianych z czynnościami niezbędnymi do odbycia przygotowania zawodowego. Wśród takich prac znajdują się m.in. prace wykonywane w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, pyłowych, fizycznych i biologicznych oraz prace stwarzające zagrożenia wypadkowe. 

Zmiany w zatrudnianiu młodocianego – wymagane działania ze strony pracodawcy 

Przepisy nakładają na pracodawcę szereg obowiązków związanych z warunkami i bezpieczeństwem pracy. Zatrudnienie młodocianego przy powyżej wspomnianych pracach wzbronionych wymaga od pracodawcy podjęcia szeregu działań. Ich celem jest zapewnienie młodocianemu bezpieczeństwa i szczególnej ochrony zdrowia podczas pracy, zwłaszcza biorąc pod uwagę zwiększone ryzyko wynikające z braku doświadczenia takiego pracownika, świadomości istniejących lub potencjalnych zagrożeń oraz niepełnej dojrzałości fizycznej i psychicznej. Działania te obejmują: 

• zapewnienie stałego nadzoru nauczycieli, instruktorów praktycznej nauki zawodu lub innych osób uprawnionych do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nad wykonywaniem pracy przez młodocianych; 
• informowanie młodocianych, w sposób dla nich zrozumiały, o możliwych zagrożeniach i o wszelkich podjętych działaniach dotyczących ochrony ich zdrowia; 

• organizowanie przerw w pracy młodocianych dla ich odpoczynku w pomieszczeniach odizolowanych od czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych; 
• dostarczanie młodocianemu nieodpłatnie środków ochrony indywidualnej zabezpieczających przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informowanie młodocianych o sposobach posługiwania się tymi środkami, 
• dostarczenie młodocianemu nieodpłatnie odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. 

Pracodawca musi także zadbać o ocenę ryzyka związanego z wykonywaną przez młodocianego pracą. Ocenę należy przeprowadzić przed rozpoczęciem pracy przez młodocianych lub przy zmianie organizacji pracy. Ocena ryzyka powinna uwzględniać w szczególności: 

• ocenę wyposażenia oraz organizacji stanowisk i miejsc pracy młodocianych; 
• organizację procesów pracy oraz ich powiązanie; 
• identyfikację czynników chemicznych, pyłowych, fizycznych i biologicznych występujących w środowisku pracy młodocianego, ich oddziaływanie na organizm młodocianego, stopień i okres narażenia na te czynniki oraz środki ochrony; 
• formę, zakres i sposób korzystania z wyposażenia miejsc pracy, w tym z maszyn, narzędzi i sprzętu; 
• zakres i poziom szkolenia oraz instrukcji udzielanych młodocianym. 

Pracodawca sporządza również wykazy prac wzbronionych młodocianym i stanowisk pracy, na których są wykonywane te prace w zakładzie pracy. Ma to na celu zapewnienie szczególnej ochrony zdrowia młodocianych. Wykazy obejmują: 

• prace wzbronione młodocianym (w ustalaniu wykazu bierze udział lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi); 
• prace wzbronione młodocianym, przy których zezwala się na zatrudnienie młodocianych w celu odbycia przygotowania zawodowego 

Wykaz prac wzbronionych pracodawca powinien zamieścić w widocznym miejscu, w każdej komórce organizacyjnej, w której są zatrudnieni młodociani. 

Prawo pracy – sprawdź, jak możemy pomóc: