Nowa ustawa o obronie Ojczyzny – uprawnienia pracownika i pracodawcy

23 kwietnia 2022 w życie weszła nowa ustawa o obronie Ojczyzny, w ramach której uregulowano uprawnienia pracowników niebędących żołnierzami zawodowymi powołanych do służby. Nowe regulacje określają także zakres świadczeń pieniężnych dla pracodawców.

Ustawa o obronie Ojczyzny z 11 marca 2022 r. zastąpiła dotychczasowe przepisy oraz wprowadziła pewne zmiany w ustawie – Kodeks pracy. Zmiany te doprecyzowują brzmienie artykułów dotyczących m.in. kwestii powoływania na ćwiczenia wojskowe lub do pełnienia rotacyjnie terytorialnej służby wojskowej (OT) osób pozostających w zatrudnieniu. Wszystkie wprowadzone przez nowe regulacje rozwiązania mają na celu zwiększenie zainteresowania obywateli odbywaniem służby wojskowej. 

Bezpłatny urlop dla pracownika na szkoleniu wojskowym

Pracownik wezwany na szkolenie wojskowe lub powołany do służby wojskowej zyskuje z tego tytułu dodatkowe uprawnienia. Po pierwsze, pracownikowi pozostającemu w stosunku pracy i odbywającemu szkolenie wojskowe specjalistyczne, w wymiarze do 11 miesięcy, połączone z wykonywaniem obowiązków na stanowisku służbowym przysługuje urlop bezpłatny na czas trwania szkolenia.

Urlop bezpłatny przysługuje także pracownikowi powołanemu do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, oczywiście na okres trwania tejże służby. Urlop ten nie należy się jednak, jeśli pracownik pełni służbę jednorazowo lub w dniu wolnym od pracy.

Urlop bezpłatny, jak sama nazwa wskazuje, jest urlopem w czasie, którego pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Wszystkie pozostałe uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, poza wynagrodzeniem, zostają zachowane.

Aby otrzymać urlop bezpłatny, pracownik musi złożyć stosowny wniosek u swojego pracodawcy, nie dotyczy to jednak wezwania w trybie natychmiastowego stawiennictwa. W takim przypadku wystarczy informacja od szefa wojskowego centrum rekrutacji.

Ochrona przed zwolnieniem z pracy

Pracownik powołany do służby jest chroniony przed zwolnieniem z pracy. Rozwiązanie stosunku pracy z takim pracownikiem może nastąpić wyłącznie z jego woli, czyli pracownik musi tego chcieć. Okres ochrony przed zwolnieniem z pracy obowiązuje od dnia poinformowania pracodawcy o terminie rozpoczęcia szkolenia, w czasie szkolenia, do dnia jego zakończenia oraz przez okres 12 miesięcy po zakończeniu szkolenia.

Jeśli natomiast termin wypowiedzenia umowy o pracę, bez względu na fakt która ze stron tę umowę rozwiązała, upływa po dniu powołania pracownika do służby lub na ćwiczenia wojskowe, wypowiedzenie uznaje się za bezskuteczne, chyba że pracownik zażąda rozwiązania tejże umowy.

Wyjątek, kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem powołanym do służby lub na ćwiczenia wojskowe stanowi sytuacja, gdy:

• zatrudnienie odbywa na podstawie umowy na okres próbny,
• zatrudnienie odbywa się na podstawie umowy na czas określony krótszy niż 12 miesięcy,
• zakład pracy ogłasza upadłość,
• zakład pracy pozostaje w likwidacji,
• wypowiedzenie umowy następuje z winy pracownika.

We wszystkich takich przypadkach stosuje się ogólne zasady rozwiązywania stosunku pracy.

Odprawa dla pracownika powołanego do terytorialnej służby wojskowej

Dodatkowo pracownik powołany do pełnienia terytorialnej służby wojskowej zyskuje prawo do odprawy w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia obliczonego według zasad określonych dla ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Odprawę wypłaca pracodawca.

Wspominana powyżej odprawa zgodnie z przepisami nowej ustawy nie należy się jednak w razie ponownego powołania do tej samej służby.

Ponadto, ważny z punktu widzenia pracownika jest fakt, iż okres odbywania służby wlicza się do okresu zatrudnienia – nie dotyczy to jednak dobywania zawodowej i zasadniczej służby wojskowej.

Na przykład, jeśli pracownik w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podejmuje pracę u tego samego pracodawcy co poprzednio, czas odbywania służby wojskowej wliczany jest do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy, z zachowaniem wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy.

Świadczenie pieniężne dla pracodawcy

W ustawie o obronie Ojczyzny przewidziano też świadczenie pieniężne dla pracodawcy zatrudniającego pracownika będącego żołnierzem rezerwy albo będącego żołnierzem ochrony terytorialnej (OT), pełniącego rotacyjnie służbę wojskową.

Świadczenie przysługuje pracodawcy za dni, w których pracownik pełnił służbę wojskową.

Kwotę świadczenia ustala właściwy szef wojskowego centrum rekrutacji. Na kwotę tę składa się wyłącznie kwota rekompensująca koszty poniesione przez pracodawcę, bez uwzględniania kwot wynagrodzenia poniesionych przez pracodawcę z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony nowego pracownika w celu zastępstwa nieobecnego pracownika-żołnierza, lub z tytułu powierzenia tego zastępstwa innemu pracownikowi zatrudnionemu dotychczas u tego pracodawcy, a także wypłaty żołnierzowi OT należnej odprawy.

Pracodawca, aby uzyskać świadczenie powinien przesłać odpowiedni wniosek szefowi wojskowego centrum rekrutacji właściwemu ze względu na siedzibę pracodawcy. Wniosek w sprawie wypłaty świadczenia wraz z dokumentami potwierdzającymi poniesione koszty należy złożyć przed upływem 90 dni od daty zwolnienia żołnierza rezerwy albo żołnierza OT z pełnienia służby.

Wniosek o wypłatę świadczenia zawierać powinien:

• nazwę pracodawcy i adres siedziby firmy;
• miejsce prowadzenia działalności;
• adres poczty elektronicznej pracodawcy;
• numer identyfikacji podatkowej (NIP);
• numer rachunku bankowego pracodawcy lub numer jego rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej;
• dane dotyczące żołnierza, w tym imię i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, numer karty powołania i organ powołujący;
• informacje o liczbie dni uwzględnianej do obliczenia kosztów;
• rodzaj kosztów ujętych do wyliczenia.

Co ważne, kwota świadczenia przysługującego za każdy dzień pełnienia służby przez żołnierza, nie może być wyższa od 1/22 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw obowiązującego w kwartale bezpośrednio poprzedzającym termin powołania do służby.

Ponadto, w przypadku pozostawania w stosunku pracy u kilku pracodawców, świadczenie przysługuje wszystkim pracodawcom, proporcjonalnie do poniesionych przez nich kosztów, ale wysokość świadczenia dla poszczególnego pracodawcy za każdy dzień pełnienia służby przez pracownika nie może przekraczać kwoty 1/22 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Outsourcing płac – sprawdź, jak możemy pomóc!