Rewolucja w zatrudnianiu, czyli nowe uprawnienia PIP w 2026 r. 

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt reformy, który radykalnie zmieni rolę Państwowej Inspekcji Pracy. Nowe przepisy mają wzmocnić PIP i poprzez nadanie inspektorom uprawnień do przekształcania umów cywilnoprawnych w umowy o pracę. Przedsiębiorcy powinni zapoznać się z projektowanymi zmianami, nowe przepisy bowiem nie tylko skracają drogę do etatu, ale także drastycznie zaostrzają konsekwencje finansowe w przypadku nieprawidłowości.  

Nowe kompetencje PIP – natychmiastowe przekształcenie umów 

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wprowadza zmiany, które mają na celu wzmocnienie egzekwowania prawa pracy. Najważniejszą zmianą dla pracodawców jest nadanie inspektorom PIP uprawnienia do wydawania decyzji administracyjnej, która automatycznie przekształci nieprawidłowo zawartą umowę cywilnoprawną (w tym B2B) w umowę o pracę. 

Jakie będą najważniejsze zmiany? 

Główny Inspektor Pracy, Marcin Stanecki, podkreśla, że Inspekcja będzie działać rozważnie, a nowe uprawnienia będą wykorzystywane przy „pełnym przekonaniu”, że kontrakt narusza prawo lub został narzucony słabszej stronie. Niemniej jednak, większość kontroli ma wynikać ze skarg pracowników, co stawia przed firmami wymóg pilnej weryfikacji stosowanych modeli zatrudnienia. 

Konsekwencje finansowe dla pracodawców i krytyka ze strony sektora MŚP 

Przedsiębiorcy muszą być świadomi, że ryzyko nieprawidłowego zatrudnienia będzie większe – zaostrzą się sankcje karne, a decyzja administracyjna będzie oznaczać natychmiastowe dodatkowe obciążenia finansowe. 

Drastyczne zaostrzenie sankcji 

Projekt nowelizacji przewiduje znaczne zaostrzenie sankcji finansowych w przypadku nieprawidłowego zawierania umów cywilnoprawnych, chodzi głównie o sytuację, gdy faktycznie powinien być to stosunek pracy, a nie np. zlecenie. 

Obciążenia dla przedsiębiorców 

W przypadku wydania przez PIP decyzji o nakazie przekształcenia umowy cywilnoprawnej w umowę o pracę, przedsiębiorca będzie musiał uregulować następujące należności: 

1. Zaległe składki ZUS – konieczność uregulowania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za cały okres trwania nieprawidłowej umowy – nawet do 5 lat wstecz, wraz z odsetkami. 

2. Korekta podatkowa – obowiązek skorygowania rozliczeń podatkowych, w tym potencjalnie w zakresie VAT, z uwagi na zmianę formy opodatkowania. 

Nowe przepisy, a wątpliwości Rzecznika MŚP 

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, Agnieszka Majewska, wyraziła poważne zastrzeżenia, wskazując na liczne zagrożenia dla przedsiębiorców: 

• Ingerencja w swobodę umów. Decyzja administracyjna jest zbyt głęboką ingerencją w swobodę zawierania umów i stabilność obrotu gospodarczego. 

• Ryzyko arbitralności. Istnieje ryzyko subiektywnych, arbitralnych decyzji Inspekcji. 

• Niepewne skutki finansowe. Ustawa nie wyjaśnia szeregu kluczowych kwestii związanych z natychmiastową wykonalnością, m.in. jak zostaną rozliczone składki i podatki już uiszczone przez przedsiębiorcę (zleceniobiorcę) oraz jak decyzja PIP wpłynie na rozliczenia VAT pracodawcy. 

• Krótki termin na odwołanie. Zbyt krótki, 7-dniowy termin na odwołanie od decyzji jest problematyczny dla MŚP, które nie dysponują zapleczem prawnym. 

Zmiany w prawie pracy. Co przedsiębiorca powinien zrobić już dziś? 

W obliczu nadchodzących zmian w przepisach, kluczowe jest aktywne przygotowanie, a nie pasywne oczekiwanie. Rekomendujemy podjęcie szeregu działań mających na celu zminimalizowanie ewentualnych ryzyk i zapewnienie compliance.  

Prewencja i porządkowanie dokumentacji to obecnie najlepsza strategia obronna. W przypadku interwencji/kontroli PIP, to na pracodawcy, spocznie ciężar dowiedzenia błędności wydanej decyzji. Dlatego działaj zawsze zgodnie z przepisami, tak by uniknąć ewentualnych konsekwencji. Gwarancja zgodności z przepisami to klucz do sukcesu. Nasi klienci mogą spać spokojnie, wiedząc, że ich kadry i płace są w najlepszych rękach. Sprawdź, jak możemy pomóc także Twojej firmie: https://ca-staff.eu/uslugi/outsourcing-kadr-i-plac/