Zakaz handlu i pracy w niedziele i święta

Ustawą z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni (Dz.U. poz. 305 z 2018 r.) określono nowe zasady funkcjonowania placówek handlowych w Polsce.

Placówką handlową jest obiekt, w którym jest prowadzony handel oraz są wykonywane czynności związane z handlem, w szczególności: sklep, stoisko, stragan, hurtownia, skład węgla, skład materiałów budowlanych, dom towarowy, dom wysyłkowy, biuro zbytu – jeśli w takiej placówce praca jest wykonywana przez pracowników (w tym pracowników tymczasowych) lub zatrudnionych na podstawie umowy prawa cywilnego (w tym zleceniobiorców tymczasowych).

Zakaz obowiązuje w okresie 24 kolejnych godzin przypadających odpowiednio między godziną 24.00 w sobotę a godziną 24.00 w niedzielę i między godziną 24.00 w dniu przypadającym bezpośrednio poprzedzającym święto a godziną 24.00 w święto.

Powierzanie wykonywania pracy w handlu lub czynności związanych z handlem nieodpłatnie w placówkach handlowych w niedziele, święta, oraz w dniu 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy – jest całkowicie zakazane.

W okresie przejściowym od 01.03.2018 r. do 31.12.2018 r. praca w placówkach handlowych będzie dozwolona w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca kalendarzowego (chyba że przypadnie święto), a w 2019 r. – tylko w ostatnią niedzielę miesiąca – pod warunkiem, że nie pokryje się ona ze świętem.
Od 2020 r. zakaz będzie obowiązywał (z pewnymi wyjątkami) we wszystkie niedziele miesiąca.
Ustawa przewiduje, że zakaz handlu i pracy w handlu w niedziele i święta nie obowiązuje w dni o szczególnym znaczeniu dla przedsiębiorców i ludzi występujące przed ważnymi świętami. Praca w handlu będzie dozwolona w kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia, w niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy oraz w ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu, jeżeli nie przypadnie wtedy święto.

Poza tym w ustawie wskazano jakich podmiotów nie dotyczy zakaz handlu i wykonywania czynności związanych z handlem w niedzielę i święta. Są to np. stacje paliw płynnych, apteki i punkty apteczne, placówki, w których przeważająca działalność polega na handlu kwiatami albo pamiątkami i dewocjonaliami, czy też zakładach leczniczych dla zwierząt.

Dodatkowo warto również zauważyć że w dniu 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy w placówkach handlowych handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem oraz powierzanie pracowników lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem po godzinie 14.00 są zakazane z wyjątkiem podmiotów, których zakaz nie dotyczy.
Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru jego czasu pracy z powodu wykonywania pracy w dniu 24 grudnia lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy do godziny 14.00. Wynagrodzenie to oblicza się stosując zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego.

Za złamanie zakazów handlu i pracy ustawa przewiduje karę grzywny od 1.000 zł do 100.000 zł. Orzekanie w tych sprawach będzie się odbywać na podstawie kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
Dodatkowo inspektor pracy może skontrolować przestrzeganie przepisów ustawy przez placówkę handlową o każdej porze dnia i nocy, bez wcześniejszego uprzedzenia.
Jeżeli przedsiębiorca zostanie ukarany dwukrotnie za wskazane wykroczenia i znowu się ich dopuści, w ciągu 2 lat od dnia ostatniego ukarania, inspektor pracy będzie mógł w postępowaniu mandatowym wymierzyć mu grzywnę w wysokości do 5.000 zł.
Złośliwe i uporczywe uchybienia przepisom dotyczącym zakazu handlu i pracy w placówkach handlowych w niedziele i święta, a także 24 grudnia i w Wielką Sobotę są penalizowane przez kodeks karny i zagrożone grzywną albo karą ograniczenia wolności.

Autor:

Monika Roman
Dyrektor Działu Kadr
Contract Administration

Outsourcing kadr i płac – poznaj naszą ofertę!