Jak pogodzić potrzeby biznesu z ochroną przedemerytalną? Zbliżający się termin przejścia na emeryturę wielu pracowników to nowe wyzwania dla przedsiębiorców. Dowiedz się, jakie są prawa i obowiązki pracodawcy wobec zatrudnionych w wieku przedemerytalnym, a także jak skutecznie zarządzać zespołem w obliczu tych zmian.
Wielu pracodawców często zastanawia się, czy może zwolnić pracownika, któremu brakuje kilka lat do emerytury. Odpowiedzi na to pytanie dostarcza prawo pracy, które zapewnia specjalną ochronę pracownikom w wieku przedemerytalnym. Co to dokładnie oznacza?
Oznacza to, że w większości przypadków pracodawca nie można wypowiedzieć umowy o pracę osobie, której pozostało mniej niż 4 lata do emerytury, a okres zatrudnienia umożliwia tej osobie uzyskanie prawa do emerytury wraz z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, który wynosi w Polsce dla kobiet – 60 lat, a dla mężczyzn – 65 lat (podstawa prawna: art. 39 Kodeksu Pracy). Czyli praktyce wygląda to tak, że jeśli kobieta skończyła 56 lat, a mężczyzna 61 lat i spełniają określone warunki dotyczące stażu pracy, to są chronieni przed zwolnieniem.
Ważne: Ochrona przedemerytalna dotyczy emerytury z ZUS lub KRUS, a nie dodatkowych świadczeń z innych źródeł, jak np. III filar (IKE, IKZE, PPK) lub świadczenia z tytułu pracy za granicą.
Ponadto, jak czytamy w orzeczeniu Sądu Najwyższego z 30 września 2014 r., sygn. akt: II PK 283/13 – użyte w art. 39 k.p. pojęcie wieku emerytalnego należy utożsamiać nie tylko z powszechnym wiekiem emerytalnym określonym w przepisach ustawy emerytalnej, ale także z obniżonym wiekiem emerytalnym przewidzianym w przepisach emerytalnych dla niektórych grup ubezpieczonych. Dlatego też wyrażony w art. 39 k.p. zakaz wypowiedzenia umowy o pracę obejmuje, między innymi, pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli dalszy okres zatrudnienia umożliwi im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem niższego wieku emerytalnego na podstawie art. 32 lub art. 46 ustawy emerytalnej, albo na podstawie art. 184 tej ustawy.
Zatem, zgodnie z powyższym pracodawca nie może zwolnić pracownika, który ma prawo do wcześniejszej emerytury (np. z powodu wykonywanego zawodu), jeśli pracownik ten zbliża się do tego wieku emerytalnego. Chodzi tu o trwałość zatrudnienia dla pracowników, którzy pracują w trudnych warunkach lub mają szczególne uprawnienia, np. np. górnicy, nauczyciele, policjanci.
Należy także podkreślić, że zakaz wypowiedzenia dotyczy zarówno umów o pracę zawartych na czas nieokreślony, jak i na czas określony, a także wypowiedzeń zmieniających warunki pracy i płacy zgodnie z art. 42 Kodeksu Pracy.
Podsumowując, w 2025 roku zasady ochrony pracowników w wieku przedemerytalnym pozostają bez zmian. Pracodawcy powinni jednak pamiętać, że przed podjęciem ważnych działań powinni zapoznać się z przepisami Kodeksu Pracy, dzięki czemu zapewnią zgodność swoich działań z obowiązującym prawem i tym samym zredukują ryzyko nieprzyjemnych konsekwencji prawnych oraz sporów z pracownikami.
Ochrona przedemerytalna gwarantowana pracownikom zbliżającym się do wieku emerytalnego, nie jest bezwzględna. Istnieją sytuacje, w których pracodawca może rozwiązać z takim pracownikiem stosunek pracy, a zrozumienie tych wyjątków jest kluczowe dla prawidłowego zarządzania zespołem i przestrzegania obowiązujących przepisów prawa pracy.
Wyjątki, kiedy pracodawca może rozważyć wypowiedzenie umowy o pracę dotyczą kilku określonych sytuacji, takich jak:
Ponadto, ochrona przed wypowiedzeniem, przysługująca pracownikom w wieku przedemerytalnym, nie obejmuje rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (tzw. dyscyplinarki). Oznacza to, że jeśli pracownik, np. 56-letnia kobieta lub 61-letni mężczyzna, ciężko naruszy swoje obowiązki wobec pracodawcy, popełni przestępstwo uniemożliwiające dalsze zatrudnienie lub utraci uprawnienia konieczne do wykonywania pracy, pracodawca może rozwiązać stosunek pracy na podstawie art. 52 Kodeksu Pracy. Jednak, warto w takiej sytuacji pamiętać, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
Rozwiązanie umowy o pracę i to nie tylko w sytuacji, gdy pracownikowi przysługuje ochrona przedemerytalna, wymaga szczególnej uwagi i ostrożności. Nieoceniona okazuje się wówczas konsultacja z ekspertem prawa pracy, który nie tylko doradzi, jak prawidłowo przeprowadzić procedurę wypowiedzenia, ale także pomoże zabezpieczyć interesy pracodawcy na wypadek ewentualnych sporów sądowych.
Bardzo ważna jest także odpowiednio prowadzona dokumentacja pracownicza oraz dokumentacja dotyczącą rozwiązania stosunku pracy. Dzięki temu w razie postępowania można udowodnić, że procedura przebiegła zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Brak odpowiedniej dokumentacji może skutkować uznaniem wypowiedzenia za bezskuteczne i koniecznością przywrócenia pracownika do pracy lub wypłaty odszkodowania.
We współpracy z kancelarią prawną z naszej Grupy – TGC Corporate Lawyers – oferujemy kompleksowe wsparcie z zakresu prawa pracy. Nasi prawnicy doradzą odpowiednie rozwiązania prawne, które pomogą zminimalizować ryzyka w sytuacji kontroli lub sporu sądowego.
Oferujemy także innowacyjne rozwiązanie: Elektroniczne akta osobowe. E-teczka umożliwia przygotowywanie, przechowywanie i zarządzanie dokumentacji kadrowej w formie elektronicznej i co bardzo ważne zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy. Dzięki temu rozwiązaniu firmy nie tylko oszczędzają czas, redukują koszty, ale zyskują także pełne bezpieczeństwo przechowywanych danych, jednocześnie spełniając wszelkie wymogi prawne.
ul. Hrubieszowska 2
01-209 Warszawa
Polska
+48 22 295 32 00
contact@ca-staff.eu
NIP: 526-001-29-88, KRS: 0000028831,
REGON: 012548510. Sąd Rejonowy dla
m.st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy