Kontrole L4 – ZUS coraz częściej wstrzymuje wypłaty zasiłków chorobowych

Przez pierwsze dziewięć miesięcy 2022 r. ZUS przeprowadził blisko 320 tys. kontroli osób posiadających zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy. Ponad 16 tys. z nich zakończyło się wstrzymaniem wypłaty zasiłku chorobowego.

ZUS każdego roku przeprowadza kontrole prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich. Najnowsze dane wskazują na redukcję liczby kontroli, jednak wprowadzenie e-zwolnień lekarskich, przyczyniło się do zwiększenia skuteczności monitorowania nieprawidłowości i nadużyć.

Skuteczniejsze kontrole ZUS, mniejsze ryzyko nadużyć

Kontrole prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy przeprowadzane są przez ZUS zgodnie przepisami ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

W okresie od stycznia do września 2022 r. dokonano 318,8 tys. kontroli i wydano 16,5 tys. decyzji o wstrzymaniu wypłaty zasiłków chorobowych (3,9 tys. decyzji więcej niż w roku poprzednim).

Łącznie kwota obniżonych i cofniętych świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w 2022 r. wyniosła ponad 113 tys. zł, z czego ponad 35 tys. zł w III kwartale.

Powyższe dane wskazują na zwiększoną skuteczność kontroli, przy jednoczesnym zmniejszeniu ich liczby. Dla porównania w okresie od stycznia do września 2021 r. ZUS dokonał 253,3 tys. kontroli i wydał 12,6 tys. decyzji wstrzymujących wypłatę zasiłków chorobowych.

Rosnąca skuteczność kontroli jest wynikiem wprowadzenia e-zwolnień oraz kierowania kontroli tam, gdzie ryzyko nadużyć jest największe. Sprawdzane przez kontrolerów są na przykład osoby często przebywające na L4 lub biorące zwolnienia od wielu różnych lekarzy.

Kiedy pracodawca jest uprawniony do kontroli L4?

Pracodawca także posiada uprawnienia do kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich, zarówno w przypadku, gdy chory otrzymał na L4 adnotację, że „powinien leżeć”, jak i przy opcji „chory może chodzić”. Kontrolę zatrudniający może przeprowadzić samodzielnie lub zlecić podmiotowi zewnętrznemu, pamiętając jednak o przestrzeganiu przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.

Podmiot zatrudniający jest uprawniony do kontroli, jeśli:

• wypłaca wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy z powodu choroby, kontrola obejmuje okres, za który przysługuje wynagrodzenie,
• ustala uprawnienia do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa i wypłaca je ubezpieczonym, gdyż zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (liczbę ubezpieczonych ustala się na każdy rok kalendarzowy według stanu na 30 listopada poprzedniego roku, a w stosunku do płatników składek którzy na ten dzień nie zgłaszali nikogo do ubezpieczenia chorobowego),

przy czym pracodawca skontrolować może swojego pracownika oraz osobę ubezpieczoną, np. osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia, której wypłaca:

• wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
• zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego,
• zasiłek opiekuńczy,
• świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.

Pracodawca powinien przeprowadzać kontrole bez ustalania z wyprzedzeniem ich terminu, a ich liczba może być uzależniona od potrzeb, np. więcej kontroli, jeśli pracownicy częściej przebywają na zwolnieniach lekarskich.

Ponadto, pracodawca ma prawo skontrolować prawidłowość wykorzystywania zwolnień lekarskich w następujących miejscach:

• w miejscu zamieszkania pracownika,
• w miejscu czasowego pobytu (adres podany jest w zaświadczeniu lekarskim),
• w miejscu pracy lub w miejscu prowadzenia działalności pozarolniczej (w przypadku pracownika, co do którego płatnik składek posiada informacje, że jest również zatrudniony u innego pracodawcy),
• w miejscu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia na rzecz innego podmiotu,
• w innym miejscu, jeżeli z posiadanych informacji wynika, że jest to celowe.

Outsourcing kadr i płac – sprawdź, jak możemy pomóc: