Dodatkowy urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków – od kiedy?

Rodzice dzieci urodzonych przedwcześnie i hospitalizowanych noworodków zyskali nowe uprawnienia dzięki zmianom w Kodeksie pracy. Artykuł 180² K.p. wprowadza uzupełniający urlop macierzyński, którego wymiar zależy od tego w którym tygodniu ciąży urodziło się dziecko oraz ile czasu spędziło w szpitalu. Od kiedy przysługuje nowe uprawnienie i co jego wprowadzenie oznacza dla pracodawców?

Uzupełniający urlop macierzyński – od kiedy i w jakim wymiarze?

Zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy (art. 180²), rodzice wcześniaków będą mogli skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego już od 19 marca 2025 r. Jego wymiar będzie zależał od tygodnia, w którym dziecko przyszło na świat oraz czasu, jaki spędziło w szpitalu po porodzie.

Dodatkowy urlop przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Skorzystać może pracownica-matka dziecka lub ojciec wychowujący dziecko. Jak czytamy w art. 180² § 1, wymiar urlopu jest następujący w przypadku urodzenia dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie;

• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie;

• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.

Aby obliczyć długość dodatkowego urlopu macierzyńskiego, należy więc zsumować tygodnie, w których dziecko przebywało w szpitalu do 8. lub 15. tygodnia po porodzie (w zależności od przypadku). Niepełny tydzień pobytu dziecka w szpitalu zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia.

Ponadto, w przypadku narodzin wieloraczków, długość dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie zależała od wagi dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego.

Również pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej) lub pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, również będzie miał prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego na ogólnych zasadach, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu miał miejsce po przyjęciu dziecka na wychowanie.

Warunkiem uzyskania tego uprawnienia jest, aby pobyt dziecka w szpitalu nastąpił po jego przyjęciu na wychowanie. Oznacza to, że jeśli dziecko przebywało w szpitalu przed tym, jak pracownik przyjął je na wychowanie, prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego nie będzie przysługiwało.

Dodatkowy urlop – jak skorzystać i czy pracodawca musi wyrazić zgodę?

Dodatkowy urlop macierzyński jest przyznawany jednorazowo na wniosek rodzica (matki lub ojca) złożony nie później niż 21 dni przed planowanym powrotem do pracy po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Wniosek można złożyć w formie papierowej lub elektronicznej, a pracodawca ma obowiązek wniosek uwzględnić.

Ponadto, do wniosku o dodatkowy urlop macierzyński należy dołączyć zaświadczenie ze szpitala, w którym przebywało dziecko, oraz dokumenty wymienione w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 186^8a Kodeksu pracy. Zaświadczenie ze szpitala musi zawierać informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o tym, czy dziecko urodziło się:

1. Przed 28. tygodniem ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g;
2. Między 28. a 37. tygodniem ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g;
3. Po 37. tygodniu ciąży.

Ważnej jest także, aby wniosek o dodatkowy urlop macierzyński zawierał informację o dacie zakończenia urlopu macierzyńskiego.

W okresie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru tego zasiłku.

Dodatkowy urlop – obowiązki pracodawcy wobec pracownika

Pracodawca ma obowiązek przyjąć pracownika z powrotem do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu wychowawczego. Pracownik powinien wrócić na to samo stanowisko, które zajmował przed urlopem. Jeśli nie jest to możliwe, pracodawca musi zaproponować mu stanowisko równorzędne, z warunkami nie mniej korzystnymi niż te, które obowiązywałyby, gdyby pracownik nie korzystał z urlopu.

Ponadto, rodzic korzystający z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie chroniony przed zwolnieniem. Zgodnie z nowymi przepisami, do tego urlopu będzie miał zastosowanie art. 177 Kodeksu pracy. Oznacza to, że od dnia złożenia wniosku o urlop uzupełniający do dnia jego zakończenia, pracodawca nie będzie mógł:

• przygotowywać się do wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę z tym pracownikiem;
• wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę, chyba że istnieją przyczyny uzasadniające zwolnienie dyscyplinarne (z winy pracownika), a zakładowa organizacja związkowa wyrazi na to zgodę.

W przypadku złożenia wniosku o uzupełniający urlop macierzyński z wyprzedzeniem większym niż 21 dni przed planowanym zakończeniem urlopu macierzyńskiego, ochrona przed zwolnieniem, o której mowa powyżej, rozpocznie się na 21 dni przed datą rozpoczęcia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.

O powyższych zmianach na etapie ich planowania oraz ogólnych przepisach dotyczących urlopu macierzyńskiego przeczytasz w naszym poprzednim artykule.

Sprawdź, jak możemy pomóc. Sprawdź naszą usługę:
Prawo pracy